Reviżjonijiet tal-Produzzjoni Passata
4Η διακεκριμένη σκηνοθέτις και Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου μετέφερε την υπόθεση του Ριγολέττου στην παρακμασμένη ιταλική επαρχία της δεκαετίας του ’80, όπου η διαφθορά, τα εγκλήματα και οι βιασμοί κρύβουν την πραγματικότητα μιας κοινωνίας συντηρητικής, θρησκόληπτης και προληπτικής, η οποία υποτιμά βαθιά τις γυναίκες. Με μια σκηνοθετική προσέγγιση στιβαρή και συνεπή στο λιμπρέτο και τη μουσική του έργου, η Ευαγγελάτου, με τη συνδρομή της δημιουργικής της ομάδας (σκηνικά Εύα Μανιδάκη, κοστούμια Άλαν Χράνιτελ, χορογραφία-κινησιολογία Πατρίσια Απέργη, φωτισμοί Ελευθερία Ντεκώ), παρουσίασε μια νέα πρόταση ανεβάσματος του κλασικού αυτού αριστουργήματος. Ο Λουκάς Καρυτινός διεύθυνε την Ορχήστρα της ΕΛΣ φωτίζοντας τις συναισθηματικές μεταπτώσεις και αναδεικνύοντας τη δραματική ένταση της μεγαλειώδους μουσικής του Τζουζέππε Βέρντι. Η παραγωγή σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία και αναφορικά με την υποδοχή των πρωταγωνιστών, οι οποίοι αποθεώθηκαν από το κοινό. Στον ρόλο του τίτλου ο Δημήτρης Τηλιακός έπλασε έναν τσακισμένο γελωτοποιό προσφέροντας μια σπουδαία ερμηνεία σκηνικά και φωνητικά. Η Τζίλντα της Χριστίνας Πουλίτση ήταν εύθραυστη και δραματική και ο Δούκας της Μάντοβας του Φραντσέσκο Ντεμούρο συνόψιζε με την ερμηνεία του όλη τη σήψη και την παρακμή της ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Μαζί τους χειροκροτήθηκαν θερμά οι Πέτρος Μαγουλάς, Μαίρη-Έλεν Νέζη, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Δημήτρης Κασιούμης, Νίκος Κοτενίδης, Γιάννης Καλύβας, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Πέτρος Σαλάτας και Εβίτα Χιώτη. Η ανδρική Χορωδία της ΕΛΣ, υπό τον Αγαθάγγελο Γεωργακάτο, έδωσε μια εξαιρετική εμφάνιση, άλλοτε μυστηριώδης και συνωμοτική όπως τα μέλη της ιταλικής μαφίας, άλλοτε με γιγάντιες μάσκες Μάρλον Μπράντο από τον Νονό του Κόππολα.
Ναι, είναι ένας διαφορετικός «Οθέλλος». Όμως χωρίς φορτωμένα σκηνικά και καταιγιστική σκηνική δράση να τραβούν το βλέμμα, τα πάντα συμπυκνώνονται στη μουσική. Ο Γουίλσον με το στατικό, φορμαλιστικό πλαίσιο που δημιουργεί σε «αναγκάζει» να την ακούσεις, να κατανοήσεις μέσα από αυτήν, τις σκέψεις, τις πράξεις, το βάθος των συναισθημάτων των ηρώων της τραγωδίας. Και το αποτέλεσμα κατά τη γνώμη μου είναι απλά μαγευτικό. Η σπουδαία αυτή παραγωγή ευτύχησε να έχει τρεις εξαιρετικούς σολίστ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, στους οποίους, η απουσία σκηνικής δράσης έδωσε την ευκαιρία να αναδείξουν καλύτερα από ποτέ, το μέγεθος της φωνής τους. Ο Λετονός Αλεξάντρς Αντονένκο, ένας από τους κορυφαίους Οθέλλους της δεκαετίας παρά τα φωνητικά προβλήματα που αντιμετωπίζει τελευταία, επιβλήθηκε τόσο με τη σκηνική παρουσία του όσο και με την ερμηνεία του. Μεστή, γεμάτη δύναμη και λαμπερά ηχοχρώματα, με στεντόρειες κορυφώσεις αλλά και λυρισμό, η φωνή του παρά τις μικρές αστάθειες, σκιαγράφησε ιδανικά τον παρορμητικό χαρακτήρα του Οθέλλου και τις μεταπτώσεις του. Πραγματικά εντυπωσίασε. Ο ρόλος της νεαρής, αθώας Δυσδαιμόνας απαιτεί μια ώριμη λυρική σοπράνο, αλλά με αγγελική φωνή, ικανή να μεταπηδά από τις δυνατές υψηλές νότες στις απαλές, γεμάτες χάρη μουσικές φράσεις. Γι’ αυτό και ταίριαξε γάντι στην κρυστάλλινη φωνή της Τσέλια Κοστέα. Η ερμηνεία της είχε μια απίστευτη τρυφερότητα σε όλη τη διάρκεια της όπερας, τραγουδώντας όμως το «Ave Maria» της τελευταίας πράξης και το μελαγχολικό «Τραγούδι της Ιτιάς»-από τα διαμάντια του λυρικού ρεπερτορίου- σκόρπισε βαθιά συγκίνηση σε όλους μας. Ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος με τον όγκο, το σκοτεινό ηχόχρωμα και την εκφραστικότητα της φωνής του έπλασε έναν ραδιούργο, Ιάγο, διαβολικό μέχρις εσχάτων και μας χάρισε μερικές από τις πιο συναρπαστικές στιγμές της παράστασης με κορυφαία, την ερμηνεία του στο περίφημο «Credo in un Dio crudel». Δεν είναι τυχαίο ότι απέσπασε το πιο δυνατό χειροκρότημα. Αλλά και στους δεύτερους ρόλους, απολαύσαμε εξίσου άρτιες ερμηνείες. Ακολουθώντας πιστά τις σκηνοθετικές οδηγίες του Ρόμπερτ Γουίλσον ο Δημήτρης Πακσόγλου έπλασε έναν ευκολόπιστο Κάσσιο, ο Γιάννης Καλύβας έναν δειλό Ροδερίκο, η Βιολέτα Λούστα μια πιστή Αιμιλία και ο Πέτρος Μαγουλάς έναν ευγενή Λουδοβίκο και συνέβαλαν καθοριστικά στην εξέλιξη του σεξπηρικού δράματος. Όπως πάντα σημαντική και η συνδρομή της χορωδίας της ΕΛΣ υπό την καθοδήγηση του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου που με τη «σκοτεινή» της παρουσία, χρωμάτισε μερικές από τις εμβληματικότερες σκηνές της όπερας. Από το πόντιουμ της ορχήστρας της ΕΛΣ ο νεότατος αλλά υπερταλαντούχος Στάθης Σούλης, έχοντας εξερευνήσει σε βάθος κάθε μέτρο της παρτιτούρας του «Οθέλλου», ανέδειξε τις ακραίες αντιθέσεις της, πότε με τις πομπώδεις εξάρσεις των χάλκινων πνευστών στις σκηνές δράσης και πότε με τη χαμηλόφωνη ένταση των εγχόρδων στις πιο λυρικές, εσωτερικές στιγμές. Του αξίζουν συγχαρητήρια…
You couldn’t ask for a more cultured pair of voices than our master and servant pairing of Erwin Schrott and Gerald Finley: both have burnished, smooth bass-baritone voices and effortless Mozartian phrasing which meant that, in purely musical terms, listening to them was a delight. However, Schrott’s comic timing seemed off in recitative – the little delays while he tries to remember the name of the woman he’s talking to held for slightly too long, an occasional hesitancy rather than confident gusto. In terms of comedy, Finley’s Leporello is something of a work in progress: in his role debut, the alternation of cringing and deviousness didn’t come across as natural. But these are two great singers and the chemistry between them improved through the course of this performance. Let’s hope that it keeps doing so during the run.In contrast, Adela Zaharia’s Donna Anna and Frédéric Antoun’s Don Ottavio looked completely comfortable in their roles from the moment they arrived on stage. Zaharia was the pick of the singers, with ardent delivery, clear intelligibility and a voice that made you sit up and listen. Antoun’s tenor has a slightly covered timbre but he injected plenty of emotion and played a full part in moving the action along. Nicole Chevalier (like Zaharia, a frequent star at Komische Oper Berlin) sang Donna Elvira with masses of character and total confidence throughout her range. I could have hoped for sharper comedy and some more chemistry between characters. But this is an intelligent staging, vocal performances were excellent throughout and the orchestral playing that kept us completely engaged from start to finish. Even with a half-full Covent Garden, it was good to be back.
The stage is dominated by a disorientating set of doors and panels, populated by ghostly figures, and against which are projected the names of Giovanni’s past conquests, giving an immediate sense of the appalling scale of his activities. Schrott, the only repeat singer from the previous 2019 revival, exudes the dark tone and devilish arrogance that he brought to Covent Garden as Mephistopheles in Gounod’s Faust, yet even he can disappear, wraith-like into this disturbing, hallucinatory and slightly tawdry background. While the Don’s fortunes prosper, we see the steady disintegration of his servant Leporello, brilliantly acted, wonderfully sung by Gerald Finley, coming across like a sad clown who just cannot go on any more. All the principals are high-class, with Zaharia outstanding for impressive strength throughout her range. Her top notes, sung piano in rejecting Don Ottavio’s suit, are exquisite. Markova has an incisive but ingratiating tone, and is a splendid actress, complemented by the fine bass Michael Mofidian as Masetto. Chevalier, after a less impressive start, is in commanding form later, especially in her act 2 scena and aria Mi tradi and the sweet-voiced Frederic Antoun invests the spurned Don Ottavio with a dignity not always found in the role. The orchestra brings out the colours appropriate to the action, but conductor Constantin Trinks occasionally allows its enthusiasm to get the better of the ideal balance with the singers.
